Drętwienie rąk – cieśń nadgarstka czy dyskopatia szyjna?

Drętwienie rąk to objaw charakterystyczny zarówno dla dysfunkcji kręgosłupa szyjnego, jak i zespołu cieśni nadgarstka. Objawy choroby są podobne, ale przy dokładnym porównaniu można uwidocznić zasadnicze różnice.

Drętwienie rąk w wyniku dyskopatii szyjnej

Drętwienie rąk jest objawem, który stosunkowo często występuje w przypadku dyskopatii w obszarze kręgosłupa szyjnego. Objaw drętwienia kończyny najczęściej pojawia się w okolicy barku. Stopniowo może przesuwać się w okolicę łokcia, a następnie do samej dłoni i palców ręki. Rzadko pojawia się od razu w całej kończynie i równie rzadko pojawia się tylko w dłoni.

Czym jest dyskopatia szyjna?

Dyskopatia kręgosłupa, nazywana także przepukliną dysku, to choroba krążka międzykręgowego. Krążki międzykręgowe znajdują się pomiędzy poszczególnymi kręgami. Występują na całej długości kręgosłupa. W odcinku lędźwiowym, piersiowym i szyjnym pełniąc zasadniczo dwie funkcje:

• amortyzującą – jako tkanka podatna na odkształcenia pomiędzy kręgami zbudowanymi z tkanki kostnej
• zwiększającą ruchomość kręgosłupa w poszczególnych częściach oraz ruchomość globalną

Budowa krążków międzykręgowych (dysków) na wszystkich poziomach jest podobna, choć różni się szczegółami. Są one zbudowane z pierścieni włóknistych utworzonych z tkanki chrzęstnej. Pierścienie otaczają centralnie umieszczone tzw. jądro miażdżyste. Jądro miażdżyste ma konsystencję żelu.

W momencie choroby krążka, spowodowanej najczęściej długotrwałym przeciążeniem kręgosłupa dochodzi do pękania pierścieni włóknistych. Poprzez szczeliny w pierścieniach, pod wpływem ogromnych ciśnień powstających w dysku podczas ruchu ciała, może wydostawać się treść jądra miażdżystego.

Przesuwając się, uszkodzone jądro naciska na struktury nerwowe. Uszkodzenie powoduje również rozwijanie procesu zapalnego. W efekcie pojawia się obrzęk tkanek. Obrzęk dodatkowo zwiększa nacisk na struktury nerwowe. Mamy więc samonapędzające się koło. Proces ten prowadzi do zmniejszenia przestrzeni wokół rdzenia kręgowego.

Rezultatem jest lokalny ból kręgosłupa. W przypadku ucisku bezpośredniego na korzeń nerwu oprócz intensywnego bólu pojawiają się także inne objawy neurologiczne. Do tych objawów zalicza się:

• mrowienie, drętwienie,
• ból promieniujący,
• osłabienie siły mięśniowej a w konsekwencji zaniki mięśni.
  
  Objawy te całościowo określane są często jako rwa barkowa lub rwa ramienna.

Objawy charakterystyczne dla dyskopatii odcinka szyjnego kręgosłupa

Ból szyi i ograniczenie ruchomości

Zwykle problem dyskopatii zaczyna się od bólu szyi połączonego z bolesnym ograniczeniem ruchomości. Często, w fazie ostrej ból występuje przy ruchach w każdą ze stron. W fazie przewlekłej bolesny może być tylko jeden z kierunków.

Dolegliwości bólowe z czasem mogą całkowicie się wyciszyć. Niestety proces chorobowy może dalej rozwijać się bezobjawowo.

Promieniowanie bólu do barku i kończyny

Promieniowanie bólu uważa się za objaw podrażnienia korzenia nerwu. Korzeń to w uproszczonym ujęciu wspólny początek wszystkich nerwów zaopatrujących kończynę górną.

Mrowienie i drętwienie

Mrowienie dłoni i drętwienie rąk to objawy wywoływane przez nacisk na nerw. Wiadomo dokładnie, który nerw jest odpowiedzialny za unerwienie konkretnej okolicy ciała. Dlatego na podstawie odczuć Pacjenta i po wykonaniu badania klinicznego można stwierdzić, który nerw jest uciskany. Można zatem określić czy za wywołanie drętwienia w obrębie ręki odpowiedzialny jest nerw łokciowy, nerw pośrodkowy czy nerw promieniowy.

Tak więc określenie, w której części dłoni występują parestezje (zaburzenia czucia) to bardzo ważny czynnik diagnostyczny. Jeśli zaburzenia czucia występują w rejonie unerwianym przez nerw pośrodkowy, można wstępnie przypuszczać, że mamy do czynienia z zespołem cieśni nadgarstka. Oczywiście wymaga to dalszych testów klinicznych w celu potwierdzenia rozpoznania.

W przypadku występowania parestezji w obszarze nerwu pośrodkowego, nerwu łokciowego lub nerwu promieniowego, lub też wszystkich wymienionych postawienie diagnozy nie jest tak proste. Powodem  dolegliwości może być dyskopatia szyjna. Jednak możemy też mieć do czynienia z nakładaniem się objawów dyskopatii i cieśni nadgarstka. W takich wypadkach postawienie wstępnej diagnozy jest utrudnione. Pomocne będą dodatkowe badania obrazowe typu rezonans magnetyczny odcinka szyjnego kręgosłupa i USG nadgarstka.

Osłabienie mięśni

Osłabienie mięśni zwykle jest łatwo zauważalne przez Pacjenta. Ponieważ zwykle szybko osłabiają się małe mięśnie zlokalizowanie w obszarze dłoni, Pacjent zauważa ich osłabienie podczas wykonywania prozaicznych czynności typu podnoszenie kubka, wiązanie buta czy odręczne pisanie.

Osłabienie mięśni czy wręcz ich zaniki można dość prosto sprawdzić, wykonując odpowiednie testy kliniczne podczas wizyty lekarskiej lub konsultacji fizjoterapeutycznej. Podobnie jak w przypadku mrowienia czy drętwienia rąk, za pracę poszczególnych mięśni odpowiedzialny jest konkretny nerw. W związku z tym osłabienie danego mięśnia jest wskaźnikiem diagnostycznym – wiemy, którego nerwu dotyczy zaburzenie przepływu bodźców.

Drętwienie rąk w zespole cieśni nadgarstka

W przypadku zespołu cieśni nadgarstka drętwienie rąk, mrowienie w palcach i zaburzenia czucia są najbardziej charakterystycznym z objawów. W około 20% przypadków objaw drętwienia rąk występuje obustronnie jednak najczęściej z różnym nasileniem w lewej i w prawej dłoni.

W początkowym stadium choroby występowanie tych objawów związane jest bezpośrednio z określoną czynnością. Typu praca fizyczna czy pisanie na komputerze. W przypadkach bardziej zaawansowanych występują niezależnie od aktualnie wykonywanej czynności oraz pojawiają się w nocy.

Czym jest zespół cieśni nadgarstka

Zespół cieśni nadgarstka jest najczęstszą neuropatią uciskową kończyny górnej (CTS – ang. carpal tunnel syndrom). 

Do ucisku na nerw pośrodkowy dochodzi w tzw. kanale nadgarstka. Kanał nadgarstka to wąska przestrzeń zawarta pomiędzy kośćmi nadgarstka a więzadłem poprzecznym dłoniowym zwanym inaczej troczkiem zginaczy. Wewnątrz kanału nadgarstka leżą ścięgna mięśni zginaczy powierzchownych i głębokich wszystkich palców, ścięgno mięśnia zginacza długiego kciuka oraz nerw pośrodkowy. Wszelkie niekorzystne sytuacje związane ze wzrostem ciasnoty w kanale nadgarstka prowadzą do ucisku i niedokrwienia nerwu pośrodkowego.

Zespół cieśni nadgarstka występuje nieco częściej u kobiet niż u mężczyzn. Niestety, zdarza się w coraz młodszych grupach wiekowych. Związane jest to z przebywaniem w niedbałej pozycji siedzącej i zaburzeniem funkcji kończyn górnych. Predysponuje ku temu nadmierne korzystanie z wszelkiego rodzaju urządzeń typu komputery, tablety, smartfony.

Jeśli chcesz wiedzieć więcej o zespole cieśni nadgarstka, kliknij tutaj: Zespół cieśni nadgarstka.

Jeśli chcesz wiedzieć więcej o nieoperacyjnym leczeniu cieśni nadgarstka, kliknij tutaj: Hydrodekompresja – nieoperacyjne leczenie cieśni nadgarstka.

Objawy charakterystyczne dla zespołu cieśni nadgarstka

Ból

Objawy bólowe występujące w okolicy nadgarstka zwykle towarzyszą rozwijaniu się zespołu cieśni nadnadgarstka, choć nie są bardzo specyficzne. Często Pacjenci nie potrafią dokładnie sprecyzować charakteru swoich dolegliwości. Określają je jako drętwienie okolicy dłoni (nadgarstka) połączone z odczuwanie bólu.

Mrowienie dłoni lub drętwienie dłoni oraz palców u rąk – zaburzenia czucia

Mrowienia i drętwienie rąk są najbardziej charakterystycznym objawem występującym w przebiegu cieśni nadgarstka. Początkowo występują sporadycznie i z reguły zanikają szybko po zaprzestaniu czynności, która je sprowokowała. Z tego też powodu są często bagatelizowane przez Pacjentów. Z czasem objawy nasilają się. Występują coraz częściej i pozostają na dłużej, zaburzając normalne funkcjonowanie.

W typowym zespole cieśni nadgarstka występują one tylko w obszarze unerwionym przez nerw pośrodkowy. Obszar unerwiony przez nerw pośrodkowy obejmuje okolicę tzw. kłębu kciuka, powierzchnię dłoniową (od środka dłoni) skóry kciuka, palca wskazującego, palca środkowego, połowę palca serdecznego oraz powierzchnię zarówno dłoniową, jak i grzbietową wymienionych palców u rąk.

Z upływem czasu na skutek niedokrwienia nerwu dochodzi do zaburzenia przewodnictwa nerwowego i stałego ubytku czucia w wymienionych obszarach. Zwykle jest szczególnie zaznaczone w opuszkach palców. Objawem towarzyszącym jest problem z wykonywaniem precyzyjnych ruchów połączonych z chwytaniem przedmiotu. Pacjent nie czuje jakiej siły musi użyć do utrzymania przedmiotu w palcach.

Drętwienie rąk w nocy

Kolejnym, bardzo charakterystycznym, objawem intensyfikacji choroby jest odczuwanie dolegliwości w nocy. Połączenie wyżej wymienionych objawów bólu i drętwienia rąk powoduje wybudzanie ze snu nawet wielokrotnie podczas jednej nocy. Zwykle oznacza to dłuższą przerwę we śnie połączoną z próbą rozruszania zdrętwiałej ręki.

Osłabienie mięśni

Przedłużający się czas ucisku na nerw pośrodkowy skutkuje zmniejszonym przekazywaniem bodźców do mięśni unerwionych przez ten nerw. W efekcie, po jakimś czasie Pacjent odczuwa zmniejszenie siła mięśni. Z czasem osłabienie staje się objawem przeszkadzającym zarówno przy wykonywaniu codziennych czynności domowych, jak zawodowych. Z powodu osłabienia mięśnie mogą też szybko się przemęczać, co wywołuje skurcze mięśni.

Ograniczenia zakresu ruchu nadgarstka

Występowanie zespołu cieśni nadgarstka bardzo często skorelowane jest z ograniczeniem elastyczności samego stawu nadgarstkowego. Chodzi o obniżenie ruchomości związanej ze spadkiem elastyczności samych ścięgien i tkanek miękkich wokół nadgarstka, a nie uszkodzeniem struktury więzadeł czy kości tworzących ten staw.

Sytuacja zwykle związana jest z czynnościami i pozycjami ręki wykorzystywanymi przez lata zarówno w pracy, jak i poza nią. Skutkiem jest również ograniczenie ruchomości samego nerwu pośrodkowego przebiegającego pomiędzy ścięgnami. Jest to jeden z czynników wpływający na występowanie objawów cieśni nadgarstka.

Cieśń nadgarstka czy dyskopatia szyjna?

Drętwienie rąk

• zespół cieśni nadgarstka

Drętwienie dłoni jest objawem bardzo charakterystycznym, ale występuje tylko w obszarze unerwionym przez nerw pośrodkowy. U części Pacjentów może występować obustronnie.

• dyskopatia szyjna

Jeśli drętwienie rąk występuje w dyskopatii szyjnej, to w większości tylko u Pacjentów z bardzo zaawansowaną chorobą. Zwykle towarzyszy im też szereg innych objawów wskazujących na dyskopatię.

Drętwienie palców u rąk

• zespół cieśni nadgarstka

Objaw charakterystyczny, ale występujący tylko w obszarze unerwienia nerwu pośrodkowego (kciuk, palec wskazujący, palec środkowy, połowa palca serdecznego).

• dyskopatia szyjna

Występuje raczej w zaawansowanych stanach choroby. Może dotyczyć różnych palców w zależności od lokalizacji nacisku na nerw obwodowy.

Ból promieniujący

• zespół cieśni nadgarstka

W niewielkiej ilości przypadków ból ma tendencję do promieniowania od nadgarstka w górę – do przedramienia i łokcia.

• dyskopatia szyjna

W większości przypadków ból promieniuje od szyi w kierunku kończyny – kolejno poprzez bark do łokcia, a następnie do nadgarstka i dłoni.

Drętwienie rąk w nocy

• zespół cieśni nadgarstka

Bardzo charakterystyczny objaw. Przechodzi po „rozruszaniu” ręki.

• dyskopatia szyjna

Występuje u części Pacjentów, ale związany jest z pozycją głowy i szyi podczas snu (pozycja do spania, wysokość i kształt poduszki). Przechodzi po zmianie pozycji ułożenia głowy i szyi.

Osłabienie mięśni

• zespół cieśni nadgarstka

Może występować w stanie zaawansowanym, ale dotyczy tylko mięśni unerwianych przez nerw pośrodkowy.

• dyskopatia szyjna

Może występować w stanie zaawansowanym, ale dotyczy mięśni unerwianych przez wszystkie trzy główne nerwy kończyny górnej: nerw pośrodkowy, nerw łokciowy, nerw promieniowy na całej długości ich przebiegu.

Podsumowanie

Jak widać, część objawów w obydwu dysfunkcjach może być identyczna lub łudząco do siebie podobna. W takiej sytuacja potrzebna rozszerzonej diagnostyki zarówno klinicznej, jak i obrazowej. Jednak systemowe i dokładne badanie kliniczne Pacjenta, połączone z doświadczeniem specjalisty minimalizuje możliwość pomyłki.

Należy zaznaczyć, że u części Pacjentów występują jednocześnie obydwie dysfunkcje. Szczęśliwie sposoby leczenia (w aspekcie rehabilitacji) tych chorób są w znacznej części zbieżne i w praktyce mocno powiązane ze sobą.

U większości Pacjentów w każdym z przypadków występują bardzo specyficzne objawy, które pozwalają szybko postawić właściwe rozpoznanie i wdrożyć odpowiednie leczenie.